تسمه
تسمه آهنی، محصولی اساسی در صنعت آهن و فولاد است که به شکل مستطیل‌های بلند با ابعاد گوناگون تولید می‌شود. این محصول، هم به صورت مستقیم در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و هم به عنوان ماده اولیه برای تولید دیگر محصولات فلزی، نقش مهمی ایفا می‌کند. در این متن، به بررسی دقیق‌تر تسمه آهنی، انواع آن، روش‌های تولید، کاربردها و ویژگی‌های هر نوع خواهیم پرداخت.
تعریف تسمه آهنی
تسمه آهنی، مقطعی فلزی با شکل مستطیلی است که طول آن معمولاً چند متر و عرض آن در محدوده چند سانتی‌متر قرار دارد. ضخامت تسمه‌ها بسیار متنوع بوده و می‌تواند از چند میلیمتر تا چند سانتی‌متر متغیر باشد. این تنوع در ابعاد، تسمه آهنی را به محصولی بسیار کاربردی و قابل استفاده در طیف وسیعی از صنایع تبدیل کرده است.
برخی از مصارف رایج تسمه آهنی عبارتند از:
ساخت و تولید درب و پنجره: تسمه‌ها به عنوان اجزای اصلی در ساخت چارچوب و قاب درب و پنجره‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تولید پیچ و مهره: تسمه‌های آهنی به عنوان ماده اولیه برای تولید انواع پیچ و مهره استفاده می‌شوند.
تولید واشر: تسمه‌ها با برش و شکل‌دهی مناسب، به واشرهای فلزی تبدیل می‌شوند.
جوشکاری: تسمه‌ها به عنوان اتصال دهنده و تقویت کننده در فرآیندهای جوشکاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ساخت و ساز: تسمه‌ها در ساختمان‌سازی برای ساخت اتصالات، مهاربندی و تقویت سازه‌ها کاربرد دارند.
تولید ابزارآلات کشاورزی: تسمه‌ها در ساخت انواع ابزارهای کشاورزی کوچک و بزرگ، مانند بیل، کلنگ و قطعات ماشین‌آلات کشاورزی، به کار می‌روند.
ساخت وسایل نقلیه: در برخی موارد، تسمه‌ها به صورت مستقیم در ساخت قطعات و اجزای وسایل نقلیه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع تسمه آهنی بر اساس جنس و آلیاژ
تسمه‌های آهنی بر اساس جنس، آلیاژ و روش تولید، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. مهمترین انواع تسمه آهنی عبارتند از:
1. تسمه آهنی نوردی (Hot Rolled Steel Strip)
روش تولید: این نوع تسمه با استفاده از فرآیند نورد گرم تولید می‌شود. در این فرآیند، شمش‌های فولادی در دمای بالا گرم شده و سپس از بین غلتک‌های نورد عبور داده می‌شوند تا به ضخامت و عرض مورد نظر برسند.
ماده اولیه: ماده اولیه برای تولید تسمه نوردی، معمولاً ضایعات آهن یا آهن قراضه است. این امر باعث می‌شود که هزینه تولید این نوع تسمه نسبت به سایر انواع تسمه‌ها کمتر باشد.
ویژگی‌ها: تسمه نوردی به دلیل روش تولید ساده و استفاده از ضایعات آهن، از قیمت مناسبی برخوردار است. همچنین، امکان برش این تسمه در ابعاد مختلف وجود دارد که این ویژگی آن را برای کاربردهای متنوع مناسب می‌سازد.
اندازه استاندارد: اندازه‌های استاندارد تسمه نوردی معمولاً شامل عرض‌های 20، 25، 30، 40 و 50 میلیمتر است.
2. تسمه آهنی فابریک (Prime Steel Strip)
روش تولید: برای تولید تسمه فابریک، از آلیاژهای درجه یک و با کیفیت بالا استفاده می‌شود.
ویژگی‌ها: استفاده از آلیاژهای با کیفیت، باعث می‌شود که تسمه فابریک دارای استحکام و دوام بالایی باشد. این نوع تسمه برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت بالا دارند، بسیار مناسب است.
محدودیت: یکی از معایب تسمه فابریک این است که امکان تولید آن در ابعاد سفارشی و درخواستی مشتری وجود ندارد.
3. تسمه آهنی ماشین کاری (Machined Steel Strip):
روش تولید: تسمه ماشین کاری از برش ورق‌های 6 متری با ضخامت‌های مختلف با استفاده از قیچی یا گیوتین تولید می‌شود.
مشکلات: این روش تولید، ممکن است مشکلاتی مانند تاب برداشتن و تغییر شکل ظاهری تسمه را به همراه داشته باشد. همچنین، لبه‌های برش داده شده تیز و خطرناک هستند.
راه‌حل: برای رفع این مشکلات، قطعات برش خورده باید تحت عملیات تابگیری و لبه‌گیری قرار گیرند.
مزایا: یکی از مزایای تسمه ماشین کاری، تلورانس کم آن است.
قیمت: قیمت تسمه ماشین کاری نسبت به تسمه‌های نوردی و فابریک بالاتر است.
4. تسمه آهنی ترانس (Cold Drawn Steel Strip):
روش تولید: تولید تسمه ترانس، پیچیده‌تر از سایر انواع تسمه‌ها است و شامل چندین مرحله می‌باشد.
مراحل تولید:
- استفاده از تسمه فابریک یا ماشین کاری به عنوان ماده اولیه.
- قرار دادن تسمه‌ها در استخری حاوی اسید رقیق برای شستشوی ناخالصی‌های سطحی.
- خشک کردن تسمه‌ها.
- عبور دادن تسمه‌ها از دستگاه حدیده برای کاهش ضخامت. این فرآیند به تسمه کششی نیز معروف است.
- عبور دادن تسمه‌ها از دستگاه تابگیر برای رفع تاب و عیوب احتمالی.
ویژگی‌ها: تسمه ترانس از نظر کیفیت، ظاهر و دقت ابعادی، بهترین وضعیت را در بین انواع تسمه‌های آهنی دارا است.
قیمت: به دلیل فرآیند تولید پیچیده، قیمت تسمه ترانس نسبت به سایر انواع تسمه‌ها بالاتر است.
5. تسمه استیل 304 (Stainless Steel 304 Strip)
جنس: این تسمه از فولاد زنگ نزن (استیل) گرید 304 ساخته شده است.
ویژگی‌ها: تسمه استیل 304 دارای مقاومت بالایی در برابر خوردگی است و قابلیت جوشکاری خوبی نیز دارد.
کاربردها: این نوع تسمه در صنایع مختلفی مانند ساختمان‌سازی، صنعت نفت، صنایع دفاعی و پزشکی کاربرد دارد.
6. تسمه استیل 316 (Stainless Steel 316 Strip):
جنس: این تسمه از فولاد زنگ نزن (استیل) گرید 316 ساخته شده است.
ویژگی‌ها: تسمه استیل 316 به دلیل وجود مولیبدن در ترکیبات خود، مقاومت بسیار بالاتری در برابر خوردگی نسبت به تسمه استیل 304 دارد. همچنین، این تسمه دارای استحکام بالا و توان تحمل دمای بالا است.
کاربردها: این نوع تسمه در شرایطی استفاده می‌شود که تسمه در معرض محیط‌های خورنده قرار دارد، مانند صنایع شیمیایی، صنایع دریایی و مناطق جغرافیایی با شرایط آب و هوایی خاص. تسمه استیل 316 اغلب برای ساخت کوره نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بررسی جامع کاربردهای تسمه آهنی
تسمه آهنی، محصولی با تنوع کاربردی گسترده، نقشی حیاتی در صنایع مختلف ایفا می‌کند. این محصول فولادی، بسته به نیاز، می‌تواند به صورت مستقیم مورد استفاده قرار گیرد و یا به عنوان ماده اولیه برای تولید محصولات دیگر به کار رود. در ادامه به بررسی تفصیلی کاربردهای اصلی تسمه آهنی می‌پردازیم:
1. تولید پیچ و مهره:
تسمه آهنی ماده اولیه کلیدی در تولید انواع پیچ و مهره است. این صنعت، تسمه را به عنوان شمش اولیه دریافت کرده و پس از انجام فرآیندهای شکل‌دهی و رزوه زنی، انواع پیچ و مهره با ابعاد و استانداردهای مختلف را تولید می‌کند. کیفیت تسمه آهنی تاثیر مستقیم بر استحکام و دوام پیچ و مهره‌های تولیدی دارد.
2. خودروسازی:
صنعت خودروسازی از تسمه آهنی در بخش‌های مختلفی استفاده می‌کند. از جمله این کاربردها می‌توان به ساخت قطعات بدنه خودرو (مانند تقویت کننده‌ها و قطعات داخلی)، سیستم تعلیق، و اجزای مختلف موتور اشاره کرد. استحکام و قابلیت شکل‌پذیری تسمه، آن را به گزینه‌ای مناسب برای تولید قطعات پیچیده و مقاوم در برابر ضربه تبدیل کرده است.
3. ساختمان‌سازی:
در صنعت ساختمان‌سازی، تسمه آهنی نقش مهمی در ایجاد استحکام سازه‌ها ایفا می‌کند. از تسمه برای تقویت سازه‌های بتنی، ساخت اسکلت فلزی، ایجاد اتصالات و بست‌ها، و همچنین تولید قطعات تزئینی و نما استفاده می‌شود. استفاده از تسمه در ساختمان‌سازی به افزایش مقاومت سازه در برابر زلزله و سایر نیروهای خارجی کمک می‌کند.
4. ساخت دستگاه‌های صنعتی :
دستگاه‌های صنعتی مورد استفاده در کارخانجات نیازمند قطعات فلزی مستحکم و دقیق هستند. تسمه آهنی در ساخت بدنه دستگاه‌ها، اسکلت، و قطعات متحرک نقش اساسی دارد. قابلیت جوشکاری، برشکاری، و شکل‌دهی آسان تسمه، آن را به ماده‌ای مطلوب برای ساخت این دستگاه‌ها تبدیل کرده است.
5. تولید گریتینگ و پوشش پله‌های کارخانه و ساختمان:
گریتینگ‌ها (Grating) و پوشش پله‌های فلزی که در کارخانجات، ساختمان‌ها و معابر استفاده می‌شوند، اغلب از تسمه آهنی ساخته می‌شوند. تسمه‌های برش خورده و جوش داده شده، سطحی مقاوم و ایمن برای تردد ایجاد می‌کنند. مقاومت بالا در برابر لغزش و تحمل وزن بالا از جمله مزایای استفاده از تسمه در این کاربرد است.
6. ساخت درب و پنجره:
تسمه آهنی به طور گسترده در ساخت درب و پنجره‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این محصول برای ساخت قاب، لنگه‌ها، و اتصالات استفاده می‌شود. استحکام و دوام تسمه، درب و پنجره‌های فلزی را در برابر ضربه و عوامل جوی مقاوم می‌سازد.
7. صنعت برق و مخابرات:
در صنایع برق و مخابرات، تسمه آهنی برای محافظت از کابل‌های برق و تلفن، ساخت اجزای ترانسفورماتور، و همچنین ایجاد بست‌های فلزی استفاده می‌شود. مقاومت در برابر خوردگی و قابلیت تحمل جریان الکتریکی از جمله ویژگی‌های مهم تسمه در این کاربردها است.
8. دوچرخه‌سازی دیگر محصولات فلزی:
در صنعت دوچرخه‌سازی، تسمه آهنی برای ساخت بدنه، قطعات اتصال، و سیستم ترمز به کار می‌رود. همچنین، در تولید طیف وسیعی از محصولات فلزی دیگر (مانند لوازم خانگی، مبلمان فلزی، و ابزارآلات) نیز تسمه آهنی نقش مهمی ایفا می‌کند.
وزن انواع تسمه
وزن تسمه های آهنی مستقیماً به ابعاد آن، به ویژه ضخامت و عرض، بستگی دارد. در حالی که طول استاندارد تسمه ها عموماً ۶ متر (یا ۶۰۰۰ میلیمتر) است، این دو عامل دیگر هستند که تعیین کننده اصلی وزن نهایی می باشند. نوع آلیاژ به کار رفته در ساخت تسمه نیز می تواند تاثیرگذار باشد؛ استفاده از آلیاژهای خاص می تواند وزن تسمه را نسبت به تسمه های ساخته شده از فولاد معمولی، کاهش یا افزایش دهد. بنابراین، برای محاسبه دقیق وزن یک تسمه آهنی، لازم است مشخصات دقیق ابعادی (عرض و ضخامت) و جنس آن مشخص باشد.
راهنمای خرید تسمه
شناخت انواع تسمه: تسمه‌های آهنی در انواع مختلف (مانند تسمه ماشینکاری، تسمه نوردی گرم و سرد) با ویژگی‌های متفاوت تولید می‌شوند. لذا هنگام خرید تسمه نوع مناسب را با توجه به کاربرد و میزان دقت مورد نیاز انتخاب کنید.
جنس تسمه: جنس تسمه (فولاد کربنی، فولاد آلیاژی و غیره) تعیین‌کننده مقاومت و کاربرد آن است. به هنگام خرید تسمه به این موضوع دقت کنید و برای محیط‌های خورنده، از تسمه‌های با روکش محافظ استفاده کنید.
ابعاد تسمه: ابعاد (ضخامت و عرض) تسمه باید متناسب با بار و تنش‌های وارده باشد. پیش از خرید، محاسبات مهندسی مربوطه را انجام دهید.
کیفیت تسمه: کیفیت تسمه بر طول عمر و عملکرد آن تاثیر مستقیم دارد. از تامین‌کنندگان معتبر خرید کنید و گواهینامه‌های کیفی را بررسی نمایید.
قیمت تسمه: قیمت تسمه به نوع، جنس، ابعاد و کیفیت آن بستگی دارد. قبل از خرید، قیمت‌ها را از چند منبع مختلف استعلام کنید.
کاربرد تسمه: کاربرد نهایی (بسته‌بندی، ساخت و ساز، صنایع خودرو و غیره) در انتخاب نوع و جنس تسمه تاثیرگذار است.
نکات مهم: به هنگام خرید به لبه‌های تسمه (عدم وجود پلیسه و تیزی) و سطح آن (یکنواختی و عدم وجود زنگ‌زدگی) توجه کنید.
قیمت تسمه آهنی در آهن کاو
قیمت تسمه آهنی در آهن کاو به عوامل متعددی بستگی دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
نوع تسمه: همانطور که گفته شد، هر نوع تسمه آهنی (نوردی، فابریک، ماشین کاری، ترانس، استیل) ویژگی‌ها و فرآیند تولید متفاوتی دارد که بر قیمت آن تاثیر می‌گذارد.
جنس و آلیاژ: نوع فولاد و آلیاژ مورد استفاده در ساخت تسمه، تاثیر مستقیمی بر قیمت آن دارد. تسمه‌های ساخته شده از آلیاژهای با کیفیت و مقاوم در برابر خوردگی، قیمت بالاتری دارند.
ابعاد: ابعاد تسمه (ضخامت، عرض و طول) نیز بر قیمت آن تاثیرگذار است. تسمه‌های با ابعاد بزرگتر، معمولاً قیمت بالاتری دارند.
روش تولید: روش تولید تسمه (نورد گرم، نورد سرد، ماشین کاری) نیز بر قیمت آن تاثیر می‌گذارد. تسمه‌های تولید شده با روش‌های پیچیده‌تر، معمولاً قیمت بالاتری دارند.
کیفیت: کیفیت سطح، دقت ابعادی و خواص مکانیکی تسمه نیز بر قیمت آن تاثیرگذار است. تسمه‌های با کیفیت بالاتر، معمولاً قیمت بالاتری دارند.
نوسانات بازار آهن و فولاد: قیمت تسمه آهنی نیز مانند سایر محصولات آهنی، تحت تاثیر نوسانات بازار آهن و فولاد قرار دارد. تغییرات قیمت مواد اولیه، نرخ ارز و عوامل اقتصادی دیگر، می‌توانند بر قیمت تسمه آهنی تاثیر بگذارند.
